Resultaat 2019

De jaarrekening 2019 sluit met een voordelig resultaat na bestemming van € 2.724.193. Aanvankelijk was het saldo van de begroting, zoals die in het najaar van 2018 door de raad is vastgesteld (de zogenoemde primaire begroting) € 389.000 positief. In de loop van het jaar is de begroting meermaals door de raad bijgesteld op basis van een aantal ontwikkelingen en de hieruit voortvloeiende raads- en collegevoorstellen. Het laatste moment waarop de begroting in omvang en saldo is bijgesteld, was de najaarsnota. Toen werd in totaal een voordelig resultaat na bestemming van € 68.000 verwacht.

Het verschil tussen het begrotingssaldo na de begrotingswijziging van de Najaarsnota 2019 en het uiteindelijke resultaat over 2019 is € 2.656.000. In onderstaand overzicht wordt het verloop vanaf de primaire begroting tot de uiteindelijke realisatie over 2019 in totalen weergegeven.

*) in de tabel kunnen afrondingsverschillen voorkomen

Analyse resultaat 2019 ten opzichte van de begrotingswijziging van december 2019

Het verschil van € 2.656.000 tussen het geraamde saldo na de begrotingswijziging bij de Najaarsnota 2019 van € 68.000 en het uiteindelijke jaarrekeningresultaat na bestemming van € 2.724.193 wordt hieronder toegelicht. Per saldo op de algemene dienst een voordeel van € 341.000, op de grondexploitaties (inclusief heffing VPB) een voordeel van € 2.457.000 en op het Sociaal domein een nadeel van per saldo - € 142.000.

Onderstaand wordt een nadere toelichting gegeven op de belangrijkste voordelen en nadelen. Een volledige analyse wordt gegeven in het financieel deel van de jaarrekening en bij de afzonderlijke programma’s.

Taakveld Bestuur

Voorziening wethouderspensioenen

Een wethouder heeft bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd recht op een APPA-pensioen vanwege het wethouderschap. Hiervoor wordt door de gemeente een voorziening gevormd ter dekking van de toekomstige pensioenverplichting. Jaarlijks wordt op basis van individuele actuariële berekeningen het bedrag berekend dat moet worden toegevoegd aan de voorziening. Dit bedrag fluctueert jaarlijks maar wijkt dit jaar fors af ten opzichte van andere jaren. Dit als gevolg van een aanpassing van twee belangrijke grondslagen, een fors lagere rekenrente en hogere gemiddelde leeftijdsverwachting. Het gevolg is een aanvullende storting in de voorziening wethouderspensioenen.

Taakveld Overige baten en lasten

Uitvoeringsagenda

In de begroting is structureel een post van € 500.000 opgenomen als stelpost Uitvoeringsagenda. In 2019 is voor € 225.000 toegekend aan diverse onderwerpen.

Het restant van de stelpost Uitvoeringsagenda van € 275.000 valt vrij ten gunste van het jaarrekeningresultaat 2019.

Taakveld Vennootschapsbelasting

Als gevolg van een hogere winst in 2019 bij de grondexploitatie wordt ongeveer 25% vennootschapsbelasting geheven. Dit bedrag is in de balans toegevoegd als een nog te betalen post.

Grondexploitaties en Materiële vaste activa, strategisch vastgoed

Grondexploitatie

Onderstaande analyse is gebaseerd op de totale winstuitname binnen de grondexploitatie en niet gebaseerd op het verschil tussen najaarsnota en jaarrekening.

In de notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV wordt in paragraaf 5.2 gesproken over het tussentijds winst nemen. Aangezien het onduidelijk was wanneer tussentijds winst moet worden genomen, heeft de commissie BBV een aanvullende toelichting geschreven:

Het voorzichtigheidsbeginsel leidt ertoe dat realisatie van winst moet worden uitgesteld tot daarover voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent echter niet dat pas winst moet worden genomen bij het afsluiten van het grondexploitatiecomplex. Voor winstneming geldt de percentage of completion methode: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie wel op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Dit is mogelijk wanneer het waarschijnlijk is dat de economische voordelen die aan het project zijn verbonden naar de gemeente zullen toevloeien.

Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, bestaat er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:

• Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat; én
• De grond(of het deelperceel) moet zijn verkocht; én
• De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Door de commissie BBV is in de antwoorden op vragen van gemeenten aangegeven hoe deze methode moet worden toegepast, indien aan de voorwaarden wordt voldaan.

Er zijn vier grondexploitaties die een positief geprognosticeerd resultaat hebben, hiervan is Tuindershof er één van. Aangezien Tuindershof nog geen opbrengsten heeft gerealiseerd wordt voor deze grondexploitatie geen winst genomen. De grondexploitaties Pijnacker-Zuid en de bedrijvenparken Heron en Oostambacht voldoen wel aan de voorwaarden, om die reden wordt winst genomen. Het verwachte resultaat voor Heron per 31 december 2019 is lager dan verwacht bij de Najaarsnota 2019 en wordt bij de Jaarrekening 2019 verlaagd.

Berekeningssystematiek

Het aandeel van de gemaakte kosten van de totale kosten wordt vermenigvuldigd met het aandeel van de gerealiseerde opbrengsten van de totale opbrengsten. Het percentage dat daar uit komt is het aandeel van het verwachte resultaat dat je als winst moet nemen. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met de toekomstige risico’s, die worden afgedekt door het verwachte positieve resultaat. De som van de gewogen risico’s worden afgetrokken van de berekende winstuitname, omdat de risico’s niet betrokken worden bij de berekening van het percentage of completion en het verwachte resultaat.

Financiële gevolgen grondexploitatie

Deze verplichte berekeningssystematiek is volledig anders dan datgene dat voorheen verplicht was en heeft financiële gevolgen voor het resultaat op de grondexploitaties 2019. In feite wordt de winstneming op verwachte resultaten naar voren getrokken. Deze systematiek heeft de volgende gevolgen.

In 2019 is een winst gemaakt van € 5,5 miljoen. Voor de te betalen vennootschapsbelasting, groot € 1,23 miljoen, is een nog te betalen post opgenomen.

Zowel als bij de voortgangsrapportage per 1 juli en die van 1 januari wordt het verwachte verlies per negatieve grondexploitatie ingeschat en voorzien in de voorziening "Voorziening Nadelige complexen. De stand van deze voorziening is per 31 december 2019 € 7,9 miljoen en daarmee € 0,3 miljoen lager dan per 1 juli 2019 verwacht en daarmee een voordeel.

Een uitgebreide toelichting is opgenomen in de paragraaf ‘Grondbeleid’.

Sociaal Domein (exclusief inzet uren) 2019

Het financiële resultaat sociaal domein over het boekjaar 2019 bedraagt € 141.839 negatief. Dit betreft zowel de oude taken sociaal domein als nieuwe taken die in 2015 naar de gemeente zijn overgekomen. In dit overzicht zijn de kosten voor het eigen personeel (uren) niet opgenomen.

Wmo

Op het maatwerk Wmo is de overschrijding vooral toe te schrijven aan een stijging van het gebruik op het onderdeel Begeleiding. De stijging is met name te zien bij begeleiding individueel en vertoont een groei. Voor begeleiding als geheel geldt een toename van de vraag. Tevens is het aantal voorzieningen dat is toegekend gestegen. Daarnaast zijn de kosten voor Wmo huishoudelijke hulp toegenomen en is de eigen bijdrage afgenomen.

Jeugd

De hogere lasten voor de Jeugdzorg in natura zijn het gevolg van:

• toename van de intensiteit van zorg: meer uren, dagdelen, etmalen per kind per maand;
• verschuiving van lichte naar zware zorg;
• langerdurige inzet van de zorg.

In bepaalde gevallen wordt aangestuurd op een PGB Jeugdzorg in plaats van het ingaan van een duurder traject middels zorg in natura.

Reserve Decentralisaties

De reserve Decentralisatie wordt ingezet om declaraties oude jaren (voor 2019) inzake de Wmo en Jeugdzorg uit te bekostigen. De stand van deze reserve was op 1 januari 2019 € 2,9 miljoen. In 2019 is voor € 0,7 miljoen ten laste gebracht van deze reserve waardoor het saldo op 31 december € 2,2 miljoen bedraagt.

Investeringsbudgetten

In onderstaand overzicht worden de begrote lasten en baten (subsidies) van de investeringsbudgetten aangegeven ten opzichte van hetgeen is gerealiseerd. Op basis van deze informatie kan het bruto en netto uitvoeringspercentage van de investeringen worden bepaald.

Uit het overzicht blijkt dat in 2019 87% van de voorgenomen uitgaven ten laste van de investeringsbudgetten is gerealiseerd. Dit percentage is lager dan die van de afgelopen jaren. Van de subsidies is een aanzienlijk deel eerder ontvangen dan bij de najaarsnota verwacht.

Op een drietal projecten is (een deel van) de boekwaarde van de grondvoorraad ingebracht. Het betreft Boezem-Oost (€ 2,7 mln), FES (€ 4,5 mln) en Stanislas 1 (€ 1,2 mln). Dit is conform de geactualiseerde grondexploitaties en projecten. Dit soort mutaties staat niet begroot, met name omdat het geen cashflow met zich meebrengt. Tevens worden de niet ingezette subsidies als Vooruit ontvangen gelden overheidslichamen, als passiva meegenomen op de balans.

In de afzonderlijke programma’s is bij het onderdeel ‘Investeringen’ een toelichting opgenomen van de belangrijkste afwijkingen. Tevens is daarbij aangegeven welke investeringsbudgetten afgesloten kunnen worden en welke doorgeschoven dienen te worden naar 2020.

Van het saldo van de netto investeringen van € 11,7 mln. wordt voorgesteld om € 8,6 mln aan budget af te sluiten en het overige mee te nemen naar 2020 voor een totaalbedrag van € 3,1 mln.

Toelichting op afwijkingen > € 0,5 mln.

Investeringen > € 0,5 mln. en/of belangrijke investeringen welke naar 2020 worden doorgeschoven betreffen per programma:

Programma 1: Ruimte en wonen

734501 Strategische grondvooraad

Op een drietal projecten is (een deel van) de boekwaarde van de grondvoorraad ingebracht. Het betreft Boezem-Oost (€ 2,7 mln), FES (€ 4,5 mln) en Stanislas 1 (€ 1,2 mln). Dit is conform de geactualiseerde grondexploitaties en projecten. Dit soort mutaties staat niet begroot, met name omdat het geen cashflow met zich meebrengt.

Programma 3: Mobiliteit

707106: Renovatie Virulypad

Het project renovatie Virulypad is afgerond en op ongeveer € 10.000 na zijn alle kosten gerealiseerd. De te ontvangen subsidies van PZH en MRDH (ruim € 550.000) worden pas in 2020 verwacht waardoor in 2019 een negatief bedrag meegaat naar 2020.

Beleidsresultaten per programma

Voor de beleidsresultaten wordt verwezen naar het onderdeel ‘ Programmaverantwoording’.

Raadsvoorstel voor aanvullende besluiten en resultaatbestemming

Aan de raad voor te stellen:

1. de jaarrekening 2019 vast te stellen met daarin het voordelig resultaat over het boekjaar 2019 van € 2.724.193 en dit toe te voegen aan de algemene reserve;
2. een bedrag van € 1.126.188 te onttrekken aan de algemene reserve en dat bedrag als volgt te bestemmen:

Toelichting op de voorstellen tot bestemming resultaat

a. Centrummanagement € 12.000

Een deel van de ontvangen MRDH subsidie voor centrummanagement is nog niet uitgegeven. In december 2019 is een opdracht verstrekt aan de huidige Centrummanager om de komende periode het bestuur van Pijnacker Centrum extra te ondersteunen op het gebied van communicatie en marketing. Met deze opdracht ad € 12.000,- wordt de volledig ontvangen subsidie gebruikt.

b. Citymarketing € 21.737

Voor Citymarketing is in 2019 € 75.000 toegekend en € 13.000 op over. Daarnaast zijn inkomsten gegenereerd voor € 9.000. Voor het totaalsaldo van € 21.737 wordt voorgesteld dit in te zetten voor 2020.

c. Startnotitie Woonvisie € 23.090

Voor het opstellen van de woonvisie is eenmalig een bedrag van € 50.000 beschikbaar gesteld. Hiervan zijn in 2019 de onderzoeken betaald. In 2020 wordt het ontwerp van de woonvisie ter inzage gelegd en vervolgens ter vaststelling aan de raad aangeboden. Het resterende bedrag kan hiervoor worden aangewend.

d. Bouwrijp maken Uitbreiding Stanislas I € 25.000

In het exploitatiebudget 2019 was rekening gehouden met uitgaven voor het bouwrijp maken ten behoeve van de uitbreiding van Stanislas I. Het werk start in 2020.

e. Plan van aanpak "Werken, werken aan en meedoen" € 25.000

Bij de Kadernota 2019 is € 25.000 beschikbaar gesteld voor een bestandsanalyse bij participatie. In het plan van aanpak 'Werken, werken aan en meedoen' is echter niet gekozen voor een bestandsanalyse, maar voor een wetenschappelijke begeleiding door de Erasmus Universiteit. De kosten hiervan worden in 2020 gemaakt.

f. Aanpassing 's-Gravenweg € 27.000

Eenmalig toegekend budget voor het geschikt maken van de 's-Gravenweg voor de Waterwilg. Hiervoor is door het schoolbestuur uitstel aangevraagd en door de gemeente toegekend.

g. Veiligheidsonderzoek € 30.000

In de begroting 2019 is door de raad eenmalig budget beschikbaar gesteld voor verkeers-veiligheidsonderzoek. De onderzoeken naar de S-bocht Delftsestraatweg en rotondes zijn in 2019 gestart en worden in 2020 afgerond.

h. Verduurzaming bestaande woningen particulieren € 30.300

Ten behoeve van de uitvoering van de motie verduurzaming bestaande woningen particulieren is een samenwerking opgezet met de Rabobank. Eind november 2019 is hiervoor een overeenkomst getekend. De opgezette advisering en derhalve de te maken kosten zal pas in 2020 gestalte krijgen.

i. Uitvoering van de Cultuurnota € 35.025

Op basis van raadsbesluit cultuurnota 26 september 2019 is de opdrachtbrief voor het accommodatie- onderzoek verstrekt. De kosten voor het tweede deel van het project van Stichting Kunstweek worden in 2020 opgevoerd.

j. Continuering project T4T € 43.242

In het college van 19 november 2019 is de continuering van het project T4T vastgesteld. Ter dekking daarvan wordt het overschot 2019 ingezet in 2020.

k. Onderzoek Voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs € 43.260

Het onderzoek is in uitvoering, maar nog niet gereed. Op basis van de uitkomsten van de eerste fase, wordt beoordeeld hoeveel extra inzet nodig is voor fase twee.

l. Implementatie van de Omgevingswet € 45.000

De beschikbaar gestelde middelen voor de implementatie van de Omgevingswet zijn niet volledig ingezet in 2019, maar vindt plaats in 2020.

m. Opstellen van de Omgevingsvisie € 50.000

Voor het opstellen van de omgevingsvisie is in zowel 2019 als 2020 een extra budget van € 50.000 beschikbaar gesteld. De gelden zijn in 2019 niet ingezet omdat het proces vertraging heeft opgelopen. Dit traject start in 2020. Het budget zal voor de beoogde doelstellingen worden ingezet in 2020. De kosten die in 2019 zijn gemaakt, zijn beperkt en ten laste gekomen van het reguliere budget.

n. Uitgaven vanuit de ontvangen DPRA voucher € 50.176

In de decemberciculaire 2019 is een DPRA (DeltaPlan Ruimtelijke Adaptatie) - voucher toegekend, maar niet ingezet. Het betreft gezamelijke gelden van de gemeenten die deelnemen aan het samenwerkings-verband NAD.

o. Uitgaven vanuit de algemene uitkering inzake inburgering € 60.000

In de Kadernota 2019 is vanuit de algemene uitkering € 60.000 toegekend voor uitgaven inzake inburgering, Dit bedrag wordt in 2020 besteed.

p. Plan van aanpak statushouders € 77.375

Het onderzoek is in uitvoering, maar nog niet gereed. Op basis van de uitkomsten van de eerste fase, wordt beoordeeld hoeveel extra inzet nodig is voor fase twee.

q. Uitvoering actieplan geluid € 100.000

De uitvoering van het Actieplan Geluid 2019-2023 vindt plaats in de periode 2019-2023. Eén van de actiepunten uit het actieplan is de herinrichting van de Delftsestraatweg. Op dit moment wordt in overleg met bewoners bekeken hoe de Delftsestraatweg (binnen de bebouwde kom) beter ingepast kan worden in de omgeving. Hoe deze herinrichting eruit komt te zien is op dit moment nog niet duidelijk. Het aspect geluid zal bij de herinrichting meegenomen worden. De kosten van geluidsmaatregelen voor deze herinrichting zijn geschat op € 100.000,--. Op 16 oktober 2018 heeft het college besloten om de uitvoering van deze geluidsmaatregel te bekostigen middels het resterende bedrag vanuit de bestuursovereenkomst ISV3 Geluid.

r. Reserve “Bedrijfsvoering” € 136.415.

Het totaal voordelig resultaat op de salarislasten 2019 bedraagt € 272.831. Conform bestendige gedragslijn wordt 10% van het overschot op de afdeling Ontwikkeling en 50% van overig overschot toegevoegd aan de reserve ‘Bedrijfsvoering’, zijnde € 136.415.

s. Kosten Sociaal domein € 291.578.

In 2019 zijn budgetten beschikbaar gesteld voor uitgaven in het sociaal domein waarvan voor een bedrag van € 291.578 uitgaven worden gerealiseerd in 2020.

Per saldo wordt € 1.598.005 toegevoegd aan de algemene reserve.

Vermogenspositie

De stand van de algemene reserve (na bestemming van het resultaat) was op 31 december 2018 € 37,4 miljoen. In het boekjaar 2019 is de algemene reserve afgenomen met € 7,5 miljoen tot een bedrag per 31 december 2019 van € 29,9 miljoen. De overige reserves zijn toegenomen met € 8,9 miljoen tot een bedrag van € 52,6 miljoen, waardoor het totale eigen vermogen (exclusief het jaarrekeningresultaat) van de gemeente per 31 december 2019 € 82,5 miljoen bedraagt.

Een overzicht van de afzonderlijke mutaties op de reserves en voorzieningen is opgenomen in de toelichting op de balans. De belangrijkste mutaties in de algemene reserve betreffen de tussentijdse winstuitname van de grondexplotiatie Pijnacker-Zuid € 2,9 miljoen ten gunste van de algemene reserve, het vormen van de reserve schoollocaties Ackerswoude en Keijzershof voor € 10,6 miljoen en een dotatie aan de reserve FES van € 1,7 miljoen. Exclusief het jaarrekeningresultaat 2019 van € 2,7 miljoen bedraagt de algemene reserve € 30,0 miljoen. In het deel van deze jaarrekening, onderdeel 'toelichting op de balans', worden alle vermogensposities en de mutaties in het afgelopen jaar toegelicht. Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en bestemmingsreserves.

Onderstaande grafiek geeft het verloop van het vermogen in totaal en op onderdelen weer over de periode 2012 tot en met 2017. Een overzicht van mutaties in reserves is opgenomen in het onderdeel ‘Jaarrekening’. In het totaal vermogen is geen rekening gehouden met het bestemmen van het resultaat 2018, anders dan het toevoegen aan de algemene reserve.

Weerstandsvermogen, weerstandscapaciteit en weerstandsratio

Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico’s en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

In de paragraaf 'Weerstandsvermogen en risicobeheersing' is een benodigde weerstandscapaciteit berekend van € 9.427.171.

Beschikbare weerstandscapaciteit

De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Een ratio weerstandsvermogen van 3,47 wordt beoordeeld als 'uitstekend' en is gebaseerd op de normtabel van de Universiteit Twente.

Schuldomvang en ontwikkeling van de netto schuldquote

In 2019 is de totaalschuld van de gemeente afgenomen, maar niet meer in het snelle tempo van voorgaande jaren. In onderstaande tabel wordt weergegeven hoeveel de totale schuldomvang bedraagt per 31 december 2019.

In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt de verplichte netto schuldquote weergeven. De netto schuldquote per 31 december 2019 bedraagt 54%. De afgelopen jaren is de netto schuldquote fors afgenomen van 105% in 2016 naar 54% in 2019.

Gebeurtenissen na balansdatum

Verkoop aandelen Eneco Groep N.V.

In maart 2020 heeft de gemeente (conform raadsbesluit) alle aandelen van Eneco Groep N.V. met een boekwaarde van € 1.042 verkocht. Hiervoor heeft de gemeente een bedrag ontvangen van € 85.395.723 ontvangen waardoor in 2020 een incidentele boekwinst is gerealiseerd van ruim € 85,3 miljoen. Deze ontvangst en boekwinst heeft tot gevolg dat onder andere de liquiditeit, solvabiliteit en vermogenspositie sterk verbeteren.

COVID-19

De uitbraak van COVID-19 (corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijke maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.