Het programma Collectieve voorzieningen bestaat uit de volgende zeven onderdelen:

1. Samenkracht en burgerparticipatie;
2. Sportbeleid en activering;
3. Sportaccommodaties;
4. Cultuur;
5. Volksgezondheid;
6. Wijkteams (kernteams);
7. Begraafplaatsen.

Met de uitwerking van deze onderdelen willen we met algemene en vrij toegankelijke voorzieningen bijdragen aan de ontwikkeling, participatie en zelfredzaamheid van onze inwoners. Dit programma heeft een duidelijke relatie met pro­gramma 7 waarin individuele (zorg-)voorzieningen worden behandeld. In het programma collectieve voorzieningen gaat het om activiteiten en diensten, waarmee we zoveel mogelijk willen voorkomen dat onze inwoners een beroep moeten doen op individuele voorzieningen. Of die daarop juist een aanvulling zijn. Collectieve voorzieningen zijn van belang voor preventie, het vroeg signaleren van problemen en het benutten van de eigen mogelijkheden van inwoners.

Met dit programma willen we enerzijds bereiken dat inwoners zelfstandig kunnen meedoen in de samenleving, zich daarin kunnen ontwikkelen en zich inzetten voor de medemens en de maatschappij. Anderzijds dat jeugd kansen krijgt en moge­lijkheden om gezond en veilig op te groeien. Daardoor kunnen ze hun talenten ontwikkelen en hun plek in de samenleving vinden. Dat werkt ook andersom: als jeugdigen zich beter ontwik­kelen, zijn er meestal minder gezondheids- en veiligheids­problemen. Door goede preventieve, algemene voorzieningen voor de jeugd kunnen meer jeugdigen/gezinnen zichzelf redden, met of zonder hulp van andere ouders of vrijwilligers.

We geven invulling aan het Hoofdlijnenakkoord 2018-2022 waarin staat dat al onze inwoners meedoen in de samenleving en niemand aan de kant staat. Dit omvat verschillende activiteiten. We bieden passende oplossingen voor jongeren, oude­ren en inwoners in een kwetsbare positie. Ook geven we met onze partners invulling aan de transformatie op­dracht. Om te kunnen beoordelen wat de inzet van preventieve activiteiten en inzet van maatwerkvoorzieningen oplevert, is een Monitor Sociaal Domein (MSD) ontwikkeld. Deze monitor wordt gevuld met dataverzamelingen van de gemeente en externe dataverzamelingen als “Waar staat je Gemeente” en CBS cijfers. De (maatschappelijke) resultaten die worden gemonitord zijn afkomstig uit verschillende beleidsdocumenten en de programmabegroting. De monitor wordt tegelijk met de planning & control cyclus geactualiseerd en gepresenteerd. De waarde die onze inwoners aan de voorzieningen geven is het belangrijkste. Regels en protocollen zijn vooral een hulpmid­del. Ons uitgangspunt is de menselijke maat: collectieve voorzieningen en individuele ondersteuning moeten pas­sen op de leefwereld van onze inwoners. Ook vrijwilligers en mantelzorgers worden door ons gefaciliteerd. Bovendien vinden we het belangrijk dat onze maatschappelijke partners samen een hecht netwerk vormen. Daardoor kunnen ook problemen die ontstaan sneller worden gesignaleerd. De gemeente creëert voorwaarden voor samenwerking en geeft organisaties subsi­die voor hun bijdragen aan maatschap­pelijke programma’s.

Drie speerpunten hebben de komende jaren extra aandacht. In de eerste plaats willen we inwoners, verenigingen en sta­keholders stimuleren zelfstandig oplossingen te bedenken als ze een vraag hebben in het sociaal domein. Ten tweede willen we meer doen aan preventie en het vroeg signaleren van problemen om erger te voorkomen. In de derde plaats willen wij arrangementen en ketensamenwerking, die mogelijkheden voor hulp bieden die op elkaar aansluiten. Dat kan variëren van licht preventief aanbod en informele hulp tot algemene- en maatwerkvoorzieningen. Het is vooral belangrijk dat er verbinding is tussen de collectieve voorzieningen en het maatwerk uit programma 7.

De voorzieningen voor sporten en culturele activiteiten in onze gemeente en onze regio hebben een hoog niveau. Het jeugdsport- en cultuurfonds helpt jongeren om die voorzieningen te gebruiken. We faciliteren sport ook door het werk van Team4Talent. Dat team stimuleert sportdeelname onder de jeugd op wijk- en buurtniveau, geeft het bewegingsonderwijs een impuls, maakt het aanbod breder en helpt verenigingen. Met de inzet van beweegcoaches stimuleren wij een gezonde leefstijl onder senioren, mensen met een beperking en chronisch zieken. Cultuur willen wij faciliteren door ervoor te zorgen dat er in de kernen een aanbod van cultuur is dat met elkaar samenhangt en zichtbaar is. Ook willen we cultuureducatie en -partici­patie stimuleren en een toegankelijke en bereikbare culturele infrastructuur te realiseren.

Voor meedoen aan de samenleving is gezondheid essentieel. De gemeente heeft een gezondheidsaanpak op basis van zeven belangrijke onderwerpen.

Uit de lokale gezondheidsmonitor blijkt dat Pijnacker-Nootdorp gemiddeld genomen een ‘gezonde’ gemeente is. Wel is er een aantal kwetsbare doelgroepen, waarvoor we preventieve maatregelen inzetten. Met deze maatregelen en met tal van collectieve voorzieningen zoals publieke gezondheidszorg, sport, cultuur en welzijn, faciliteren we de lokale samenleving, die hierdoor in staat is zich op eigen kracht, gezond en naar vermogen te ontwikkelen.

Een impressie van preventieve maatregelen op het gebied van volksgezondheid in het afgelopen jaar:

• In 2019 hebben we met lokale en regionale partners zoals GGD Haaglanden, Brijder verslavingszorg, Jeugd- en jongerenwerk, JGZ ZHW, politie en handhavers van de gemeente acties uitgezet voor de preventie van genotmiddelen. De inzet van 'mystery buyers' is uitgebreid naar clubgebouwen van sportverenigingen.
• In 2019 hebben we samen met lokale partners en JGZ ZHW opnieuw een ouderavond georganiseerd waar 65 ouders van kinderen in de puberleeftijd voorlichting hebben gekregen over onder andere beeldschermgebruik en genotmiddelen.
• We hebben scholen gestimuleerd om het gezonde schoolprogramma te gebruiken. In totaal nemen acht scholen deel (een stijging van vier t.o.v. 2018).
• In het kader van de aanpak circulatiestilstand hebben we in 2019 alle AED’s in onze gemeente in kaart gebracht. Hiervoor is een projectteam ingesteld. Naast de beleidsmedewerker publieke gezondheid zijn hier de wijkmanagers, een medewerker van de hartstichting en een lokale vrijwilligersorganisatie (Stichting AED Pijnacker-Nootdorp) bij betrokken. In 2019 zijn twaalf nieuwe AED’s geplaatst op nieuwe locaties in de gemeente. Hiermee is een dekking bereikt van nagenoeg 100% van AED’s die binnen 6 minuten opgehaald en bediend kunnen worden. De wijkmanagers ondersteunen de buurt-AED acties met een bijdrage in de plaatsingskosten. Ook hebben we in de lokale media ruimschoots aandacht besteed aan dit onderwerp.
• In 2019 hebben we met lokale partners (SWOP en ouderenbonden) GGD en VT Haaglanden, Rabobank en een notariskantoor een lokale alliantie voorkomen financieel misbruik ouderen en kwetsbare inwoners opgericht. Door het bundelen en delen van kennis en informatie wordt financieel misbruik en uitbuiting van deze doelgroepen voorkomen.

We zijn een jonge gemeente. In 2019 was 27,5% van onze bevolking tussen de 0-19 jaar, ten opzichte van 22,4% in Nederland. In vergelijking met andere gemeenten in Zuid-Holland doen onze jongeren het over het algemeen goed. Zo hebben we minder achterstandsleerlingen, minder werkloze jongeren en hebben onze jongeren minder kans op armoede (bron: www.waarstaatjegemeente.nl). Ook in 2019 hebben we ingezet op preventie in de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs en samenwerking tussen de partijen. Dit hebben we gedaan op basis van de uitgangspunten uit het kader preventie jeugd: de jeugd groeit gezond, veilig en kansrijk op. De kernteams en het jongerenwerk hebben hier een grote rol in door preventie en vroegsignalering in de wijken en op de scholen.

Vaccinatiegraad

Het Global Vaccine Action Plan (GVAP) heeft de doelstelling geformuleerd om te komen tot een nationale vaccinatiegraad van minimaal 90% voor alle vaccinaties. Er is geen aanleiding tot zorg over de vaccinatiegraad van de regio Zuid-Holland West. In Pijnacker-Nootdorp wordt in vrijwel alle postcodegebieden een vaccinatiegraad van boven de 90% behaald en vaak wordt een vaccinatiegraad van 95% behaald. Deze is nodig voor de eliminatie van mazelen. Dit blijkt uit het rapport vaccinatiegraad van de jeugd gezondheidszorg (JGZ ) dat in 2019 is opgesteld.

Het overgrote deel van de inwoners is zelfredzaam en participeert zelfstandig in de samenleving. Zij lossen hun eigen problemen op of doen een beroep op hun sociale omgeving. Waar ondersteuning nodig is, kunnen inwoners gebruik maken van door ons gesubsidieerde algemene voorzieningen zoals het Jeugd- en jongerenwerk, SWOP, Bibliotheek Oostland en de laagdrempelige ondersteuning door de kernteams.

Faciliteren en regisseren preventieve en algemene voorzieningen

In 2017 is met de netwerkpartijen (Bibliotheek Oostland, SWOP en Jeugd- en Jongerenwerk) een ontwikkelagenda uitgewerkt op basis van een integrale resultaatgerichte opdracht van het college. De opdracht richt zich op de doelgroepen uit de Wmo, Participatiewet, Jeugdwet en voor vergunninghouders.

Drie speerpunten hebben extra aandacht. In de eerste plaats stimuleren we inwoners, verenigingen en stakeholders zelfstandig oplossingen te bedenken als ze een vraag hebben in het sociaal domein. Er zijn wijkactiviteiten uitgevoerd samen met inwoners in Pijnacker-Noord en Delfgauw rond de thema's gezonde levensstijl, mantelzorg en financiele zelfredzaamheid.

Er wordt beter gebruik gemaakt van bestaande accommodaties. CulturA & Zo in Nootdorp en de Buren in Delfgauw zijn heropend en inwoners uit de kernen zijn nauw betrokken bij de organisatie van activiteiten en voeren die ook veelal zelf uit.

Ten tweede doen we meer aan preventie en het vroeg signaleren van problemen om erger te voorkomen. Medewekers van Jeugd- en jongerenwerk en SWOP, zognaamde brugfunctionarissen, werken dagdelen vanuit het gemeentekantoor om afschalen naar algemene voorzieningen te ondersteunen en om nieuw aanbod te ontwikkelen waarmee maatwerkvoorzieningen kunnen worden afgevangen.

In de derde plaats sluiten wij arrangementen en ketensamenwerking, die mogelijkheden voor hulp bieden, op elkaar aan. De netwerkpartijen kiezen voor een aanpak van onderaf om de transformatie vorm te geven, samen met inwoners en stakeholders.

SBJ Samen Sterk heeft het opzetten van netwerken rond de thema's gezonde levensstijl, mantelzorgondersteuning en schuldhulpverlening gefaciliteerd en is trekker. Deze drie netwerken hebben gezamenlijk actieprogramma's opgezet waarin de activiteiten op elkaar afgestemd worden. Het netwerk schuldhulp heeft een concreet actieprogramma gemaakt "Samen werken, samen leren" waarvoor een subsidie van Fonds 1818 is verkregen.

Volksgezondheid

Onze gemeente is gemiddeld genomen een gezonde gemeente. Er is wel een aantal kwetsbare doelgroepen voor wie preventieve maatregelen nodig zijn. In ons gezondheidsbeleid 2016-2019 zijn dit de zeven onderwerpen die we het meest belangrijk vinden:

1. Alcoholpreventie jongeren tot 18 jaar en preventie drugs
2. Voorkomen en bestrijden overgewicht
3. Tegengaan eenzaamheid en depressies bij inwoners
4. Bevorderen gezondheid bij inwoners met schuldenproblematiek
5. Bevorderen seksuele gezondheid
6. Bevorderen gezondheid van mantelzorgers
7. Preventie circulatiestilstand (hartstilstand)

Door middel van de Lokaal Educatieve Agenda en de Nota Sport en Bewegen PN 2017-2020 voeren we overleg met onze partners en bevorderen we een gezonde leefstijl en gezonde voeding. We rapporteren hierover in de Gezondheidsmonitor. In het eerste kwartaal van 2019 heeft de gemeenteraad de tweede monitor Lokaal Gezondheidsbeleid ontvangen. In het 2^e kwartaal 2020 wordt een nieuwe Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2020-2024 ter besluitvorming aan de raad voorgelegd,

Wat betreft Veilig Thuis merken wij op dat het aantal meldingen van huiselijk geweld en kindermishandeling groeit. In 2019 heeft Veilig Thuis Haaglanden extra middelen ontvangen om door middel van extra personeel de wachtlijsten aan te pakken.

Wet verplichte GGZ en mensen met verward gedrag

In 2019 is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) voorbereid, die per 1 januari 2020 van kracht is. De Wvggz regelt verplichte behandeling in de Geestelijke gezondheidzorg (Ggz), wanneer dat voor iemand of diens omgeving noodzakelijk is en niet anders kan.

Verder is gewerkt volgens het uitvoeringsplan 'sluitende aanpak personen met verward gedrag'. Dit kunnen ook mensen zijn buiten de GGZ. In 2018 zijn 21 personen via het meldpunt bezorgd binnengekomen. Het kernteam heeft bij al deze meldingen de mensen thuis opgezocht en geacteerd. In totaal zijn 17 mensen met acuut verward gedrag aangetroffen en naar de Opvang voor personen met verward gedrag in Delft gebracht.

Collectief aanvullend vervoer

Meer dan 2.000 inwoners maken maandelijks gebruik van de Regiotaxi Haaglanden. Omdat de meeste reizigers een Wmo indicatie hebben, krijgen zij korting en betaalt de gemeente een deel van de kosten.

In 2019 zijn met de Haaglanden gemeenten maatregelen uitgewerkt, gericht op het stimuleren van het OV gebruik en op het verbeteren van de kwaliteit van de regiotaxi. Deze maatregelen worden in het eerste halfjaar van 2020 aan de colleges ter besluitvorming voorgelegd.

In 2019 heeft onze gemeente deelgenomen aan de regionale aanbesteding van het leerlingenvervoer (samen met Delft, Midden-Delfland, Rijswijk en Westland). We gaan er vanuit dat voor het nieuwe schooljaar 2020-2021 bekend is welke partijen het vervoer gaan verzorgen. Ook zijn voorzieningen getroffen om gezamenlijk het jeugdwetvervoer aan te besteden. Dit heeft naar verwachting medio 2020 plaats.

Daarnaast is in 2019 onderzocht of het haalbaar is om lokaal vrijwilligersvervoer in te voeren (Automaatje). We gaan dit verder uitwerken in 2020 met de ANWB en de SWOP.

Kernteams

In juli 2019 zijn 21 medewerkers aangesteld in dienst van de gemeente. Deze medewerkers werkten al in de kernteams, maar waren voor die tijd in dienst bij andere organisaties als Kwadraad, MEE, Jeugdformaat, GGZ-Delfland e.a. Met het aannemen van deze medewerkers versterken we de binding met de gemeente en borgen we nog beter de integraliteit en professionaliteit van het werken. Er is afgelopen jaar ook op andere manieren veel aandacht besteed aan professionalisering. In de vorm van educatie is aandacht besteed aan o.a. 'omgaan met strijdende ouders (vechtscheidingproblematiek)', AVG, herkennen van huiselijk geweld, en effectief klantmanagement.

Om de samenwerking met ketenpartners te versterken wordt overleg gevoerd met huisartsen, zorgaanbieders, Jeugd- en jongerenwerk en SWOP. Mei 2019 is een pilot gestart om praktijkondersteuners jeugd bij de huisartsen te plaatsen. Zij zijn in dienst van de gemeente, maar staan ten dienste van de huisartsen. Dit past bij de visie op de-medicaliseren; eerst nader verkennen wat er aan de hand is alvorens door te verwijzen naar meer specialistische hulp. Het inzetten van voorschools schoolmaatschappelijk werk maakt eveneens onderdeel uit van deze pilot. Door vroegtijdig te signaleren en te zoeken naar oplossingsrichtingen is het credo ‘voorkomen is beter dan genezen’. De geboekte resultaten tot nu toe zijn positief. In 2020 wordt deze lijn verder gevolgd.

Administratief ligt er een opgave om het ondersteunend ICT systeem te vervangen door een pakket dat resultaatgericht werken beter mogelijk maakt. De invoering van dit pakket maakt onderdeel uit van de afspraken in de H10. Deze nieuwe resultaatgerichte inkoopstrategie betekent extra taken op het gebied van casusregie en sturing op resultaat. De inkoop heeft weliswaar vertraging opgelopen, maar de voorbereidingen zijn in volle gang.

Subsidieregelingen

Voor het ondersteunen van maatschappelijke initiatieven is er de Subsidieregeling voor activiteiten en evenementen van vrijwilligersorganisaties. Bedoeld voor de doelgroepen jeugd tot en met 23 jaar, mensen met een beperking en kwetsbare inwoners. In 2019 kwamen in totaal 28 activiteiten en evenementen in aanmerking voor subsidie (32 in 2018). Voor het stimuleren en faciliteren van initiatieven van inwoners en inwonersorganisaties hebben wij de Buurtknip; een laagdrempelige subsidieregeling voor activiteiten op straat- of buurtniveau. In 2019 zijn 42 initiatieven ondersteund vanuit de Buurtknip (26 in 2018). Met het Subsidiebeleidskader Maatschappelijke Voorzieningen ondersteunen wij onze maatschappelijk netwerkpartners (zoals de SWOP, de bibliotheek en het jongerenwerk) die zich richten op het bieden van ondersteuning in het professioneel en vrijwillig vangnet.

Ondersteuning vrijwilligers en mantelzorgers

In 2019 heeft voor de derde keer 'De Week van de Mantelzorg' plaatsgevonden, uitgevoerd door SBJ Samen Sterk en Bureau Mantelzorg Ondersteuning (BMO). De activiteiten tijdens deze week zijn door 156 mantelzorgers en 105 introducées bezocht, een toename van 48 mantelzorgers ten opzichte van 2018. Er is door 57 nieuwe mantelzorgers gebruik gemaakt van 'De Week van de Mantelzorg', waarvan er zich 32 hebben geregistreerd als mantelzorger bij BMO. In april 2019 is de formatie van BMO uitgebreid waardoor mantelzorgers alle dagen van de week terecht kunnen voor vragen en ondersteuning. Bij BMO stonden op 31 december 2019 427 mantelzorgers geregistreerd, dit zijn er 52 meer dan in juni 2018.

Bureau Vrijwilligerswerk heeft in 2019 opnieuw een succcesvolle editie van de Vrijwilligersprijs uitgevoerd tijdens 'Helden om de Hoek', waarbij drie organisaties in de prijzen zijn gevallen. Er hebben 233 vrijwilligers deelgenomen aan de diverse activiteiten die georganiseerd waren.

Cultuur

Samen met onze inwoners en het culturele veld is de nieuwe cultuurnota 'Verbinden door cultuur' opgesteld. In de cultuurnota en de daaraan gekoppelde Uitvoeringsagenda 2019-2023 zijn acht hoofdlijnen vormgegeven. Voor vijf van de acht hoofdlijnen: Cultuurhuis, Cultuurcoach, Kunst in de openbare ruimte, Uit-agenda en Citymarketing en promotie, is in 2019 gestart met de voorbereiding en/of uitvoering.

Eind januari 2019 is het voorstel voor overname van exploitatie van CulturA door Bibliotheek Oostland aangenomen. Na een verbouwing is het vernieuwde CulturA & Zo, met horeca in de vorm van ‘Ont-Moeten’, heropend op 4 oktober 2019. CulturA & Zo heeft tot en met 31 december 2019 37.024 bezoekers welkom geheten.

Hiernaast is in 2019 het cultuuronderwijs versterkt door deelname aan het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit en zijn verschillende structurele en eenmalige culturele activiteiten en evenementen met subsidie ondersteund.

Drie eigenaren van gemeentelijke monumenten maakten in 2019 gebruik van subsidie, waardoor een bijdrage is geleverd aan het in stand houden van het cultureel erfgoed.

Sportbeleid en activering

Pijnacker-Nootdorp kan gezien worden als een gemeente waarin veel bewogen wordt. Volgens het sportdeelnameonderzoek uit 2018 blijkt dat 82,5% van onze inwoners minimaal 12 keer per jaar sport. In 2016 voldeed 70% (Leefstijlmonitor, 2016) van de Nederlandse bevolking van 6 jaar en ouder aan deze norm. Het percentage wekelijkse sporters (minimaal 40 keer per jaar) in onze gemeente bedraagt 68,4%. Landelijk is dit 57,3% (Leefstijlmonitor, 2017).

In 2019 zijn we verder gegaan met de uitvoering van de Nota Sport en Bewegen PN 2017-2020. Op basis van een tussenevaluatie hebben we, samen met stakeholders uit de sport, het onderwijs, de zorg en de kinderopvang, het Lokaal Sportakkoord PN 2020-2021 opgesteld. Dit akkoord is gebaseerd op de ambities uit het Nationaal Sportakkoord. In 2020 gaan we aan de slag met de uitvoering.

Eind 2019 is besloten om de inzet van de sportfunctionarissen van Team4Talent voor twee jaar te continueren. Team4Talent richt zich op het organiseren en faciliteren van sport- en beweegactiviteiten voor de jeugd op school, bij de kinderopvang, in de wijk en bij de sportvereniging. Negentien scholen, drie kinderopvangorganisaties en vier sportverenigingen participeren in Team4Talent. Samen dragen zij voor ruim 20% bij in de kosten van Team4Talent. De inzet van de beweegcoaches voor de doelgroepen senioren en mensen met een beperking of een chronische aandoening wordt voor een periode van drie jaar gecontinueerd. De beweegcoaches zijn echte verbinders en stimuleren de samenwerking tussen sport-, zorg- en welzijnsprofessionals.

Sportvoorzieningen

In 2019 is het beheerplan buitensportaccommodaties geactualiseerd, hierin is o.a. opgenomen dat zes kunstgrasvelden voor de voetbalverenigingen versneld worden vervangen in 2020 en 2021. In 2019 is op sportpark centrum in Nootdorp een grasveld vervangen door kunstgras. In 2020 wordt een extra grasvoetbalveld aangelegd op sportpark De Groene Wijdte, wordt een grasvoetbalveld vervangen door kunstgras en wordt een extra hockeyveld aangelegd.