Het programma Ruimte en wonen bestaat uit drie onderdelen:

1. Ruimtelijke ordening;
2. Wonen en bouwen;
3. Grondexploitaties, met uitzondering van bedrijventerreinen.

Met de uitwerking van deze onderdelen willen we van Pijnacker-Nootdorp een herkenbare en aantrekkelijke gemeente maken. Een gemeente waar inwoners prettig wonen en kunnen blijven wonen. Waar ondernemers hun bedrijf kunnen (blijven) hebben. En waar bezoekers graag willen komen.

Met dit programma willen we bereiken dat woningzoekenden hier kunnen en willen wonen en inwoners een lokale wooncarrière kunnen doorlopen. Dit vraagt dat er genoeg woningen zijn in alle prijsklassen. Daar hoort een aantrekkelijke woonomgeving bij waar onze inwoners, van jong tot oud, prettig en veilig kunnen wonen en verblijven. In het Hoofdlijnenakkoord 2018-2022 staat dat daarvoor de doorstroming op de woningmarkt beter moet worden en dat het woningaanbod moet worden uitgebreid, met name voor ouderen en jongeren.

Ruimte en wonen in de regio

Onze gemeente werkt aan een sterke positie in de regio. Dat doen we vanuit onze eigen visie en aan de hand van een regionale netwerkstrategie. Ten opzichte van de regio beschikken wij over onderscheidende kwaliteiten in de vorm van ons woonmilieu, ons groene buitengebied en de glastuinbouw. Onze inzet in de regio is het behouden en versterken van deze kwaliteiten. Met dit programma leveren wij een bijdrage aan de agglomeratiekracht en het vestigingsklimaat. Pijnacker-Nootdorp is een landelijke, groene gemeente in verbinding met de grote steden om ons heen. Een gemeente met kwaliteiten en (woon)milieus die in de stad niet te vinden zijn. Die zijn van waarde voor alle inwoners van de hele regio. In 2019 zijn we gestart met het opstellen van een Omgevingsvisie. Hiermee laten we, onder andere, zien in welke mate onze gemeente een bijdrage kan leveren aan de groei van de woningvoorraad in Nederland en meer in het bijzonder in de metropoolregio Den Haag – Rotterdam. De plannen van de ons omringende gemeenten voor woningbouw, infrastructuur en bedrijventerreinen hebben directe en indirecte gevolgen voor de toekomst van onze gemeente. Door onze positie in de regio te versterken willen we de kansen die hierdoor ontstaan benutten en eventuele bedreigingen tijdig signaleren en beïnvloeden.

Onze ambities op het gebied van energietransitie worden steeds helderder. We streven naar energieneutraliteit. Dat betekent dat er dan alleen nog duurzame energie uit hernieuwbare bronnen en regionale restwarmte wordt gebruikt. De in 2019 opgestelde energiemix laat zien op welke wijze dit in onze gemeente vorm kan krijgen. Daar blijkt ook uit dat dit een grote opgave in het ruimtelijke domein is, die we gezamenlijk met andere overheden moeten vormgeven. Daarom werken we aan een regionale warmte-infrastructuur voor de glastuinbouw voor het hele gebied en aan Regionale Energie Strategie, waarin we aangeven hoe de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) in 2050 energieneutraal kan zijn. Meer hierover in programma 8.

Kenmerken en waardering van drie kernen met een hoge woonkwaliteit

We willen dat Pijnacker-Nootdorp een herkenbare en aantrekkelijke gemeente blijft, die haar inwoners in drie woonkernen een hoge woonkwaliteit biedt. Onze inwoners waarderen hun woonomgeving. Dit willen we zo houden en waar mogelijk verbeteren. In onze gemeente woon je in een groene omgeving en in kernen die elk een eigen karakter hebben. In het Hoofdlijnenakkoord 2018-2022 geven we aan dat we onze gemeente nog meer eigen karakter willen geven. Daarvoor bouwen we voort op de karakteristieke kenmerken van de verschillende kernen. Ruimtelijk verschillen de kernen door onder andere de historische kenmerken en het groeipatroon. Ook ligt iedere kern anders ten opzichte van het openbaar vervoer en de snelweg. Hierdoor zijn de verbindingen gevarieerd en heeft elke kern een andere samenhang met de steden eromheen. Tot slot is de opbouw van de woningvoorraad in iedere kern anders. Daarmee vullen ze elkaar aan.

Er zijn verschillende factoren die maken dat toekomstige inwoners zich in Pijnacker-Nootdorp kunnen en willen vestigen en dat onze huidige inwoners hier kunnen en willen blijven wonen. De eerste factor is de ruimtelijke kwaliteit. Zowel nieuwe als bestaande inwoners willen graag wonen in een omgeving met een hoge woonkwaliteit. De dit jaar uitgevoerde Leefbaarheidsmonitor laat zien dat de inwoners de fysieke woonomgeving waarderen met een 7,8. Dat willen we zo houden en waar mogelijk verbeteren. De tweede factor die bepaalt of iemand in Pijnacker-Nootdorp wil komen wonen of wil blijven wonen is de beschikbaarheid van een passende woning. Hieronder vindt u terug wat we hebben gedaan in 2019 en welke resultaten dat heeft gehad voor het beoogde effect.

Ruimtelijke kwaliteit

De bestemmingsplannen geven de kaders voor de ontwikkelingsmogelijkheden en daarmee ook het behoud en de ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit. In 2019 zijn er overeenkomstig de jaarplanning bestemmingsplannen diverse bestemmingsplannen aan de raad aangeboden in de vorm van voorontwerpen, ontwerpen en vast te stellen bestemmingsplannen. Concrete voorbeelden zijn de bestemmingsplannen voor Tuindershof en De Scheg. Deze bestemmmingsplannen maken de realisatie van nieuwe woningen mogelijk, wat bijdraagt aan de kansen voor nieuwe en bestaande inwoners om een lokale wooncarrière te doorlopen.

Een aantrekkelijke woonomgeving met een hoge ruimtelijke kwaliteit realiseren we als gemeente niet alleen, maar samen met inwoners en ondernemers. We nodigen hen actief uit bij bijvoorbeeld visieverkenningen en bestemmingsplannen. Zo is in 2019 voor het gebied Ruyven-Zuidpolder in plaats van een voorontwerpbestemmingsplan een visieverkenning opgesteld. Hiermee is een uitnodiging gedaan om mee te denken over het gebied. Inwoners hebben deze uitnodiging aangenomen door te reageren op de visieverkenning. Met deze nieuwe manieren van werken willen we stimuleren dat inwoners zich nog meer mede-eigenaar voelen van hun eigen omgeving. We vragen om samen te investeren in behoud en verbetering van de ruimtelijke kwaliteit.

In 2019 zijn we gestart met het opstellen van een Omgevingsvisie, waarin we de visie op de fysieke leefomgeving voor de lange termijn, tot 2050, vastleggen. De ruimtelijke kwaliteit van de gemeente maakt deel uit van deze visie. Het proces verloopt volgens de begin 2019 door de raad vastgestelde startnotitie. Dat betekent dat college en raad in 2019 hebben gewerkt aan het opstellen van kaders voor het gesprek met de samenleving. De nadruk van deze dialoog ligt in de eerste helft van 2020 en moet leiden tot een (ontwerp-) omgevingsvisie. Overeenkomstig het in 2019 opgestelde Programmaplan Omgevingswet werken we aan de implementatie van deze nieuwe wet.

Lokale wooncarrière

Onze inzet is erop gericht dat we voldoende woningen beschikbaar hebben voor alle doelgroepen en in alle prijsklassen. De aanhoudende krapte op de woningmarkt maakt dat deze ambitie niet gemakkelijk te realiseren is. Zo blijft de wachttijd voor een sociale huurwoning in Pijnacker-Nootdorp significant hoger dan voor een sociale huurwoning in de regio Haaglanden. In 2019 hebben we op verschillende manieren gewerkt aan het vergroten van de beschikbaarheid van passende woningen. Om een concreet inzicht te krijgen in de behoeften voor de lange termijn, zijn twee onderzoeken uitgevoerd. Deze vormen mede de basis voor het ontwerp van de Woonvisie die in het eerste kwartaal in 2020 door de raad is besproken. Het is een brede woonvisie waarin zowel de sociale als de vrije sector woningmarkt in beeld is gebracht. Bovendien wordt aandacht besteed aan de verschillende doelgroepen waar de krapte op de woningmarkt het hoogst is, waaronder jongeren en ouderen.

De behoefte aan woningen hangt samen met de demografische druk, die bestaat uit de verhouding tussen de som van het aantal personen van 0-15 jaar en 65 jaar of ouder enerzijds en de personen in de ‘productieve leeftijdsgroep’ van 16-64 jaar anderzijds. Landelijk neemt de demografische druk toe door de combinatie van vergrijzing en een afnemend aantal geboortes. In Pijnacker-Nootdorp doet deze trend zich ook voor, maar minder sterk dan het landelijk gemiddelde. Zichtbaar is dat in Pijnacker-Nootdorp de groene druk (0-15 jaar) relatief hoog is ten opzichte van het landelijk gemiddelde en de grijze druk (65 jaar en ouder) relatief laag. De ontwikkelingen in de groene en grijze druk hebben mede geleid tot het benoemen van doelgroepen waarvoor woningen moeten worden gebouwd.

Verder is in 2019 een nieuwe Huisvestingsverordening voor de komende vier jaar vastgesteld. Hierin staan onder andere regels omtrent verhuur van sociale huurwoningen, urgentiebepalingen en splitsing van woningen. In 2019 zijn prestatieafspraken gemaakt met verschillende woningcorporaties die in onze gemeente actief zijn. Onze inzet om de woningen van Vestia te behouden voor de sociale sector hebben we in 2019 voortgezet. We werken samen met vijf andere gemeenten, die getroffen worden door het voornemen van Vestia om haar woningen te verkopen. Daarnaast zet de door het Rijk benoemde bestuurlijk regisseur zich in voor het behoud van deze schaarse en voor de doelgroep noodzakelijke woningen. In 2019 is hoger beroep ingesteld tegen het besluit van de Autoriteit Woningcorporaties over de verdeling van de woningen in een groot deel vrije sector en een deel sociale sector. We streven ernaar een corporatie te vinden die de woningen over wil en kan nemen. Hierover is 2019 op landelijk, provinciaal, regionaal en lokaal niveau overlegd. Deze inzet is vooral gericht op de wooncarrière in de sociale huursector.

Woningbouw helpt mee aan meer evenwicht op de woningmarkt. De geplande groei, zoals verwoord in de ruimtelijke structuurvisie ‘Ruimte maken, Ruimte laten’ (2014) wordt afgemaakt. De wijken Keijzershof en AckersWoude worden nu gebouwd. Onze woningvoorraad groeit, zoals ook te zien is in de onderstaande tabel.

De realisatie van Park van Buijsen (Keijzershof) is in volle gang. In 2019 is gestart met de bouw van de eerste 77 vrije sectorwoningen en zijn de 47 woningen uit de tweede fase verkocht. Ook de vrije kavels zijn inmiddels vrijwel allemaal onder optie of verkocht. Daarnaast hebben de bewoners van de sociale huurwoningen in Keijzershof in 2019 hun intrek genomen in hun nieuwe appartement. In AckersWoude zijn in 2019 verschillende delen van Landrijk in verkoop gegaan. Er worden ook woningen gebouwd op locaties in de bestaande woonkernen. Een goed voorbeeld daarvan zijn de circa 120 woningen aan het Gildehof in Nootdorp. Tegelijk bereiden we twee nieuwe wijken voor. Tuindershof, inclusief het Tuindersgebied dat eerder een deel was van Keijzershof, met ongeveer 600 woningen. En De Scheg met ongeveer 300 woningen. We verwachten dat de verkoop en bouw van de eerste woningen in Tuindershof in 2020 begint en in De Scheg in 2021.